sábado, 10 de octubre de 2009

OPORTO CAPITAL DEL REINO DE GALICIA DE 1807-1808


Tropas camino de la ocupación de Portugal

Tropas del General Taranco
concentradas en Tuy a su paso a Portugal para su ocupación (1807)
En el gravado se ve, desde Valença, Tui al fondo.




Bucendo en artículos y libros de este periodo de la historia me encontré con un episodio que nunca jamas aconteció en la larga historia de conflitos entre España y Portugal.
Cual fue mi asombro que de entre las 8:00 h. del 13 de diciembre de 1807 y los primeros días del mes de febrero de 1808, la capital del reino de Galicia dejó de ser La Coruña en detrimento de la ciudad- puerto de O Porto. La proclama a los vecinos y moradores de Entre Douro y Tras os Montes, escrita en español y portugués, firmada por Francisco Taranco, Capitán General de Galicia, se difundió en la misma mañana del día 13, y anunciaba la ocupación militar de las provincias aludidas.

MISIÓN DEL GENERAL TARANCO

Recibe este, una misiva con instrucciones secretas de Godoy en la que se detalla:
" Nos manda Su Alteza digamos a Vuesa Excelencia que se apodere inmediatamente de Oporto y de la provincia de Entre Duero y Miño, que tome posesión de todo el pais y aún de la provincia de Tras los Montes, en nombre del Rey Nuestro Señor, así como lo habrá hecho en este momento el geral francés Junot de la capital Lisboa en nombre de su Majestad el Emperador de los franceses y rey de Italia"

LA OCUPACIÓN:

Ya en 1797 y 1801 hubo un intento de ocupar la Lusitania Septentrional. El general Taranco estuvo en esa misión, penetrando en Portugal por Extremadura (1801), pero fracasó. Existia una situación y contexto internancional diferente.
La situación actual era propicia (1807).
La agresiva caravana de ocupación, no encontró tropiezos dignos de mención, debido a que otra caravana, dos semanas antes, la del general francés Junot, antiguo embajador de Francia en Lisboa, entrando desde Extremadura, ocupó esta bella capital.
La ocupación de Lisboa fue un paseo militar, pese a la fuga de los Reyes de Portugal, que embarcaron, protegidos por las naves inglesas, hacia Brasil. Según las crónicas, abundaron los cánticos y músicas. Saludos , bendiciones episcopales y alegrías de los masones.
Taranco en Oporto fue recibido igualmente en son de paz. La división del General del Reino de Galicia, no era gallega en exclusiva, sino que llegaron regimientos de Asturias y León. Se concentraron en la ciudad-fuerte de TUY.
Taranco gozaba de la confianza mas absoluta de Godoy ("Amigo mío de toda la vida")
decía de él. Así pues, el 10 de diciembre, tras recibir las instrucciones secretas de Godoy, el cual se titulaba " Serenísimo Señor Príncipe Generalísimo y Almirante de los Ejércitos y Marina de Carlos IV, rey de las Españas", se inicia la caravana de ocupación.
La integraban 6 Regimientos de infantería (4.915 hombres) y uno de infantería Ligera (633), fuerzas de artillería de a pié (315 hombres y 12 piezas) y otra de ingenieros zapadores (101). En la cola los servicios y los allegados.
Pasaron el Miño en embarcaciones. Una avanzadilla comunicó a las autoridades de Valença la ocupación. No hubo enfrentamientos ya que las noticias de lo acontecido en Lisboa eran claras. La caravana iba dejando guarniciones en las ciudades ocupadas a su paso. En Valença (Regimiento de Infantería del Príncipe), en Caminha (Regim.de Toledo), en Viana ( Aragón) y en Barcelos ( León).
Pese al tiempo invernal, la comitiva se plantó en Oporto en tres jornadas.
Allí fueron recibidos con banderas y músicas. Fue un vistoso espectáculo.
Según la orden estricta de General era que no hubiese pillaje. No constan excesos dignos de mención.
La proclama de Taranco, produjo desconcierto en la ciudad ya que firmaba como
VIRREY DE GALICIA. Según el cronista portugués de la época 1810, Accudio das Neves, en la historia de Portugal, trataba a Taranco : (" Modelo de dulzura e integridade).

Después... La guerra total contra Napoleón, que daba al traste con los sueños Ibéricos del Emperador.

SOCRATES Y TUI 2ª parte



Este blog, es colaborador de Levada Libre un colectivo fundado el 9 de abril de 2008 y
entre sus principios programáticos están:
A liberdade das ideas e a súa defensa
A reconciliación nun fin común da Paz
A recuperación da memória histórica
A defensa dos principios democráticos é o estado de dereito.
Una chica integrante del grupo, a la que admiramos por su trabajo y tesón en recuperar la memória histórica en Tui, me

Fotografía:
Benito Prieto y alumnos-obreros en el taller de
esculpido

envía este cuento, como le llama ella, para que lo publique este
blog , y que dice así:


“Fronte a fronte no fondo do Miño: Sócrates e Calvo Sotelo

“Aínda que Sócrates e Calvo Sotelo pertenceran a tempos históricos ben distintos e discreparan na súa ideoloxía, ambos personaxes tiveron un punto en común ben interesante. Nós non lles mentiriamos se lles aseguramos que ambos tiveron moitas posibilidades de atoparse fronte a fronte no fondo do río Miño. ¿Non nos cren? Ímoslles a contar unha historia.

O conto comeza no ano 1936. Como moitos de vostedes saben o 18 de xullo de 1936 as topas militares sublévanse en Marrocos e arrinca en España unha guerra cruenta, como son todas as guerras, onde irmáns loitaban contra irmáns e o libre pensamento era considerado un crime. Os dun bando chamábanlles os roxos e os doutro falanxistas ou franquistas. A cousa foi que despois de moitas voltas, os últimos impuxéronse os primeiros e lles arrebataron o poder lexítimo que o pobo lles concedera nas urnas. Dende 1936 ata o 1939, o exército liderado polo xeral Franco fíxose cos gobernos das cidades e dos pobos de toda España. Concretamente, en Tui entraron o 26 de xullo de 1936, despois de que un día antes heroicamente obreiros, carabineros e cidadáns fixéranlle fronte os falanxistas, os militares, os franquistas o as tropas de Pontevedra na volta da Moura. Porén, as escopetas de caza e os aparellos das hortas pouco podían facer contra a sofisticada artillería patrocinada polo goberno alemán e italiano, polo que o día seguinte romperon a barreira e entraron na cidade.

Unha das primeiras cousas que fixeron os militares foi prender os cidadáns máis representativos da cidade. Nalgúns casos non importaba incluso que comulgaran co catolicismo se as súas ideas eran de esquerda ou ben se había afrontas ou envexas persoais sen resolver. Aquelas xentes ilustres e progresistas eran os encargados de conducir a Tui á modernidade, polo que os prenderon e lles fixeron xuízos sumarísimos onde un tribunal militar xulgounos polo desenvolvemento dunha actividade no seu tempo lexítima. A sentencia era implacable. Morte para aqueles que actuaban en contra do réxime (un réxime que non existía, un réxime que se impuxo a forza). Disque aqueles que queiman libros matan homes. Daquela queimáronse moitos libros.

A cultura era outro dos obxectivos que o réxime franquista pretendía destruír e, ademais de libros, o pobo roxo tiña outros símbolos que reflectían a súa identidade. Un deles eran as esculturas. Disque nuns xardíns que había en Tui erguíase un busto de Sócrates. Dito busto fixérase no instituto de Tui a cargo do mestre D. Benito Prieto Coussent. De feito, o artista fixera cos seus alumnos un busto de Sócrates e outro de Valle Inclán (agora ubicado no monte da Curota). Os militares, eran da opinión de que Sócrates era un pensador crítico, polo tanto inimigo do réxime, e como fusilar xa non o podían fusilar pensaron en afogalo. A cousa foi que botaron o busto de Sócrates ás augas do Miño e a día de hoxe parece que aínda non se atopou a tan ilustre personaxe.


Despois da guerra veu a represión. Unha longa dictadura e unha delicada transición. No 78 chegou a democracia, e con ela, a pluralidade de partidos e de cores. A liberdade de expresión. Internet e o acceso instantáneo a información. Os tempos mudaron e os que antes eran mozos e loitaban pola liberdade foron gardando na antesala da súa memoria o contido dunhas vivencias das cales non lles pracía falar. A verdade, era como se aqueles cruentos acontecementos non aconteceran. A xente gardaba silencio ante o tema da guerra civil e os libros da escola seica acadaban a recoller tan so uns cantos parágrafos inconexos de aqueles acontecementos acaecidos no ano 1936.

Maila todo, cos novos tempos tamén viñeron novas leis, como por exemplo a da memoria histórica, que pretendía restituír a memoria das vítimas e, entre outras cousas, recollía a obrigatoriedade de retirar dos espacios públicos tódolos símbolos do franquismo. Pois ben, resulta que en Tui, na mesma sede do concello, había un busto de Calvo Sotelo. Estaba alí no seu pedestal e por moito que se pedía a súa retirada co obxecto de facer cumprir a lei, as autoridades facían caso omiso das peticións. Non había maneira, ata que un día comezou a circular un vídeo por internet. Uns rapaces, a pleno luz do día, entraron no concello, meteron o busto de Calvo Sotelo nunca bolsa de deporte e levárono a un taller onde cunha radial trataron de esnaquizalo. Todos quedamos un pouco alucinados coas formas. Houbo moita polémica coa cuestión. Algúns falaban de que si o Franco a cabalo do Ferrol tiña o seu espacio nun museo, o busto de Calvo Sotelo debería correr a mesma sorte, porén Calvo Sotelo fíxose de rogar, e por non irse no seu tempo, acabou como acabou. E todos o deron por perdido.

Pero mira como son as cousas que non acabou aí o conto. O pouco saíu unha noticia nos xornais que nos fixo relacionar a Sócrates con Calvo Sotelo. O feito foi que o busto deste último foi atopado por un pescador portugués mentres fanaba nas augas do Miño. Esto ven probar que os bustos de Sócrates e Calvo Sotelo percorreron as profundidades da nosa fronteira, con moitas posibilidades de atoparse fronte a fronte e falar das súas penurias históricas. Así é que o busto de Calvo Sotelo foi recuperado e restituído o seu pedestal e o de Sócrates segue desaparecido. Nós, ante estes feitos quedamos un pouco abrallados, e, de cando en vez, por se as moscas, botamos a cana ó Miño por ver se temos sorte e rescatamos a Sócrates de ser afundido pola historia tudense.”

O proximo dia 29 de octubro, Levada Libre, vai dedicar na programación das xornadas sobre da Recuperación da Memoria Histórica, unha conferencia coloquio que versará sobre o tema “Recuperación do busto de Sócrates, fetio polo profesor Benito Prieto Coussent e o seus alumnos”. Proxección do documental sobre a sua vida e obra pictórica.